بررسی اثر گل آلودگی آب بر نفوذپذیری خاک در طرح های پخش سیلاب

گل آلودگی آب از طریق تشکیل یک لایه نفوذپذیر درخاک، باعث ایجاد مشکلاتی در طرحهای پخش سیلاب می شود. به منظور اثر گل آلودگی آب بر نفوذپذیری خاک، این تحقیق در شرایط آزمایشگاه به صورت زیر طراحی و انجام شد: تعداد 33 سیلندر تهیه شد. این سیلندرها از جنس ‏‎p.v.c‎‏، دارای قطر داخلی 15 سانتی متر و ارتفاع دو متر بود و تا ارتفاع 170 سانتی متری از خاک پر شد. خاک آزمایش دارای بافت ماسه ای-لوم و خاکی است که مستعد پخش سیلاب است و قبل از انجام آزمایش از الک دو سانتی متری عبور داده شد. سیلندرها به دو گروه 15 تایی و یک گروه سه تایی تقسیم شد. هر یک از گروههای 15 تایی به پنج زیر گروه سه تایی تقسیم شد. سیلندرهای گروه اول با آب با غلظت رسوب 15، سیلندرهای گروه دوم با آب با غلظت رسوب 25 و گروه سوم به عنوان شاهد با آب با غلظت رسوب صفر گرم در لیتر ‏‎‎‏(آب معمولی) آبیاری شد. آب گل آلود به روش دستی و از طریق حل کردن رسوبات رسی نرم دریاچه سد امیر کبیر در آب تهیه شد. تعداد تکرار آبیاری در هر زیر گروه مضربی از عدد پنج بود، یعنی زیر گروههای اول تا پنجم از هر گروه به ترتیب با پنج تا 25 بار تکرار آبیاری شد. گروه سوم (شاهد) نیز 25 بار آبیاری شد و میزان نفوذپذیری آن پس از هر پنج بار آبیاری اندازه گیری شد. مقایسه میزان نفوذپذیری سیلندرها قبل و بعد از ازمایش به روش تی استیودنت نشان داد که نفوذپذیری در گروه اول پس از بیست بار آبیاری و در گروه دوم پس از 10 بار آبیاری به طور معنی داری کاهش یافته است. آنالیز واریانس مقادیر نفوذپذیری سیلندرها پس از پایان آزمایشات نیز نشان داد که غلظت رسوب آب آبیاری نسبت به تکرار آبیاری اثر بیشتری در کاهش میزان نفوذپذیری داشته است. مقایسه مقادیر نفوذ سطحی و عمقی نیز نشان داد که بین این دو رابطه نزدیک و مستقیمی وجود دارد. اجزا خاک پس از آزمایش تعیین و با مقدار آن در قبل از آزمایش مقایسه شد و ثابت کرد که ذرات رس تا عمق 30 سانتی متری در عمق خاک پیشروی نموده اند اما ذرات درشت تر، به صورت سله سطحی در سطح خاک باقی مانده اند. همچنین خروج آب گل آلود از پایین هشت سیلندر از آبیاری ششم به بعد ثابت کرد که ذرات ریزدانه می توانند به اعماق پایین تر از 170 سانتی متر هم حرکت نمایند.